ములుగు జిల్లా కొత్తూరు సమీపంలో ఉన్న దేవునిగుట్ట అనే ప్రదేశంలో ఉన్న ఆలయం నిజంగా అద్భుతం. ఈ ఆలయం చుట్టూ ప్రకృతి సౌందర్యం మిళితమై ఉండగా, శిల్ప కళా నిర్మాణం గర్వకారణంగా నిలుస్తోంది. స్థానికులు దీన్ని “దేవునిగుట్ట ఆలయం”గా పిలుస్తుంటారు. ఇక్కడ కనిపించే ఆలయ నిర్మాణ శైలి, శిల్పకళ మరెక్కడా లేనిది. ఈ ఆలయం భారతీయ శిల్ప కళకు నిజమైన అద్దం.
ఈ దేవునిగుట్ట ఆలయం ప్రముఖ ఆంకోర్ వాట్ దేవాలయ నిర్మాణ శైలిని గుర్తు చేస్తుంది. కాంబోడియాలో ఉన్న ఆంకోర్ వాట్ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద హిందూ దేవాలయం. అదే తరహాలో ములుగు జిల్లా అడవుల్లో ఉన్న ఈ ఆలయం కూడా ప్రాచీన నిర్మాణ సొబగులు మిళితమైన అరుదైన నమూనా. ఇసుకరాతిని ఉపయోగించి ఆలయాన్ని నిర్మించటం ఈ నిర్మాణ ప్రత్యేకత. రాతిని కట్ చేసి చిన్న బిళ్లలుగా మార్చి ఆలయ గోడలను నిర్మించడం పాత కాలపు నిపుణుల నైపుణ్యాన్ని సూచిస్తుంది.
ఇక్కడి ఆలయం నిర్మాణ శైలి కూడా ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది. రెండు పొరల గోడలు మధ్యలో ఖాళీ వదిలి పిరమిడ్ ఆకారంలో శిఖరం వైపు వెళుతున్న విధంగా నిర్మించారు. ఆలయంలోకి ప్రవేశించడానికి తూర్పు ద్వారం మాత్రమే ఉంది. ఆలయం అంతర్భాగంలో గోడలపై చెక్కిన శిల్పాలు ఆకట్టుకునేలా ఉంటాయి. ప్రధానంగా బుద్ధుని జీవితాన్ని ప్రతిబింబించే జాతక కథలపై ఆధారపడి శిల్పాలు చెక్కబడ్డాయి.
బుద్ధుడు శిష్యులకు బోధిస్తున్న దృశ్యాలు, యుద్ధ సన్నివేశాలు, ఖడ్గంతో ఉన్న కుషాను శిల్పం వంటి వాటితో ఈ ఆలయం బౌద్ధ ప్రభావాన్ని కూడా చూపిస్తుంది. ఇది హిందూ, బౌద్ధ కళల మేళవింపుతో నిర్మితమైన అద్భుత కట్టడం. మిగతా గోడలపైనా బుద్ధుని జీవితంలోని కథలు చెక్కబడి ఉన్నాయి.
ఈ ఆలయం కేవలం ఒక ప్రార్థన స్థలంగా మాత్రమే కాకుండా, భారత శిల్ప కళలో మైలురాయిగా నిలుస్తోంది. ఇక్కడి శిల్పకళను పరిశీలిస్తే ప్రాచీన భారతీయ కళాకారుల నైపుణ్యం, సృజనాత్మకత ఎంత ఉన్నతంగా ఉందో తెలుస్తుంది. మన దేశంలో ఉన్న గొప్ప వారసత్వాన్ని గుర్తు చేస్తూ ఈ దేవునిగుట్ట ఆలయం సందర్శకుల మనసును తాకుతుంది.
