నేపథ్య గాయనిగా తెలుగు సినీ లోకంలో ప్రత్యేక స్థానాన్ని సంపాదించుకున్న రావు బాల సరస్వతి ఈ ప్రపంచాన్ని వీడిపోయారు. ఆ గాయనిని చర్చించకపోవడం చాలా కష్టమని అభిమానులు సహచర కళాకారులు వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఆమె సంగీత ప్రతిభ, వాణీ శైలి, ప్రతి పాటలో చూపిన భావోద్వేగాల కారణంగా ఆమె చిరస్థాయిగా గుర్తింపు పొందారు. 97 ఏళ్ళ వయస్సులో అక్టోబర్ 15న హైదరాబాద్ మణికొండలోని స్వగృహంలో ఆమె శాంతిగా చివరి శ్వాస విడిచారు. 1928 ఆగస్ట్ 29న జన్మించిన ఆమె, ఆకాశవాణి సంగీత కార్యక్రమాల ద్వారా తెలుగు ప్రేక్షకులకు అందరికీ సుపరిచితురాలు.
రావు బాల సరస్వతికి అసలు పేరు సరస్వతి. తల్లి తండ్రుల పేర్లు విశాలాక్షి, కావేటి పార్థసారధి. చిన్నతనంలోనే సంగీతంతో లోతుగా పరిచయం పొందిన ఆమె తండ్రి గాయకులా, వాయిద్య సంగీతంలో నైపుణ్యం కలిగిన వారు. చెన్నైలో కొంత కాలం గడిపి, అనంతరం గుంటూరు ప్రాంతానికి వెళ్లి ఆలకూరు సుబ్బయ్య వద్ద కర్ణాటక సంగీతంలో మూడు సంవత్సరాలు శిక్షణ పొందింది. అనంతరం ముంబై, మద్రాస్ లో ప్రముఖ సంగీత గురువుల వద్ద హిందుస్తానీ, వీణాభ్యాసం చేశారు. ఈ శిక్షణ ఆమెని భవిష్యత్తులో తెలుగు సినీ సంగీతంలో ప్రత్యేక స్థానానికి తీసుకువచ్చింది.
సినిమా రంగంలో ప్రవేశించిన సమయంలో చిన్నపిల్లగా సి. పుల్లయ్య దర్శకత్వంలో ‘సతీ అనసూయ’లో గంగ వేషం వేశారు. బాల సరస్వతిగా మొదటి అనేక చిత్రాలలో నటిస్తూ, ‘భాగ్యలక్ష్మి’, ‘స్వప్నసుందరి’, ‘పెళ్ళిసందడి’ వంటి సినిమాల్లో ప్రధానమైన పాటలను ఆలపించారు. 1943లో ప్లేబ్యాక్ సంగీతం పరిచయమవ్వడంతో ఆమె మొదటి ప్లేబ్యాక్ గాయకురాలు అయ్యారు. తెలుగు, తమిళ, మలయాళ, హిందీ భాషలలో పాటలు పాడి, అనేక సంగీత దర్శకుల పట్ల సౌజన్యభావం చూపుతూ ప్రసిద్ధి చెందారు.
వివాహం తర్వాత సినీ రంగంలో పాల్గొనడం తగ్గినా, ఆకాశవాణి, భజనాల ద్వారా సంగీత సేవ కొనసాగించారు. ‘సంఘం చెక్కిన శిల్పాలు’ వంటి చిత్రాలలో పాటలు పాడి, తెలుగు, హిందీ భజనాలు, లలిత గీతాలు ప్రసారమయ్యాయి. అష్టపదులు, తరంగాలు, జావళీలు, సంగీత కృతులు ఆమె గొంతులో మరచిపోలేని మాధుర్యాన్ని పొందాయి.
రావు బాల సరస్వతికి అనేక ప్రతిష్టాత్మక అవార్డులు లభించాయి. రామినేని ఫౌండేషన్, అజో-విభో కందాళం ఫౌండేషన్, పాలగుమ్మి విశ్వనాథం స్మారక పురస్కారం వంటి అవార్డులు ఆమె ప్రతిభను గుర్తిస్తూ ఇచ్చారు. నేపథ్య గాయనిగా తెలుగు సంగీతలో సార్వకాలిక గుర్తింపు పొందిన ఆమె స్మృతులు కళా ప్రపంచంలో ఎప్పటికీ నిలిచేలా ఉంటాయి.
